Qatilin sirli məktubu, qurbanın cibindən çıxan... - Heç kimin deşifrə edə bilmədiyi MƏŞHUR ŞİFRƏLƏR

Şifrələnmiş mesajlar qədim zamanlardan alimlərin diqqətini cəlb edib. Onların əksəriyyəti artıq oxunub. Ancaq hələ də sirləri açılmayan şifrələr var.

News24.az sirri açılmayan bir neçə şifrəni təqdim edir.



Dorabellaya məktub

1987-ci ilin yayında ingilis Edvard Elqar gənc sevgilisi Dori Penniyə məktub göndərir. Lakin onun qeydin mahiyyətini anlamaq üçün bütün cəhdləri boşa çıxır. Kağız üzərində səpələnmiş makaronu xatırladan eyni tipli “qıvrımlarda” ən azı bir məna işarəsini necə görmək olar?! Elqarın əsas həvəsi nə idi - musiqi və ya şifrə yazmaq - aydın deyil. O, məsələn, məşhur nəşrlərdən birində dərc olunan və uzun müddət “səssiz” olan məktubu deşifrə etməyi bacardı. Lakin onun öz notu hələ oxunmamış qalıb, baxmayaraq ki, bir çoxları onun musiqi qaralamalarında və gündəlik qeydlərində oxşar elementlər tapıblar. Bununla belə, həvəskarlar çətin problemin həlli üçün öz nəzəriyyələrini təkrar-təkrar təklif edərək təslim olmurlar.



General Vanqın qızıl külçə yazısı

1933-cü ildə Şanxay generalı Vanq orijinal bir paket aldı - yeddi qeyri-adi qızıl külçə. Hər biri zahirən bir əskinasa çox bənzəyirdi, yalnız onların üzərindəki bütün yazılar kodlaşdırılmışdı. Bir sıra kriptoloqların fikrincə, şifrə Çin hərfləri və latın dilində kriptoqramlardan ibarətdir. Ola bilsin ki, generala dəbdəbəli hədiyyə göndərən naməlum şəxs çox böyük bir sövdələşmənin şərtlərini təsvir edir - qızıl “hesabda” səkkiz “sıfır” olan “üçlük” aydın görünür. Bu rəqəmlər, məsələn, 300 milyon dollar mənasını verə bilər - generalın hər hansı xidmət və ya mal üçün almalı olduğu (və ya verməli) məbləği. Nə göndərən, nə bu cür “təsirli” mesajın səbəbi, nə də məzmunu bu günə qədər aydın deyil. 



Seriyalı qatil şifrələri

Ötən əsrin 60-cı illərində Kaliforniya və San-Fransisko sakinləri “Bürc”dən bəhs edərkən dəhşət yaşayırdılar. Məhz belə bir təxəllüs daha çox hədəfi xatırladan, kəsilmiş bir dairə şəklində avtoqraf buraxan bir seriyalı qatil tərəfindən yaradılıb. Qatil planlarından qəzetlərə danışmağı xoşlayırdı: ya “uşaqları vurmaq” niyyətində idi, ya da partlayışdan “həzz” alıb-almadığı ilə maraqlanırdı. 8 noyabr 1969-cu ildə yerli qəzetlərdən birinin redaktoru kriptoqramlı açıqca alır. İndiyə qədər 340 simvolla “danışmaq” mümkün olmayıb. “Bürc”ün göndərdiyi daha iki məktub öz sirrini saxlayır. Cinayətkar da heç vaxt müəyyən olunmayıb.



Xətti yazı

Xətti yazının iki növü - A və B - Minoy Kritinin (Minoy sivilizasiyası - Krit adasında qədim sivilizasiya) sakinləri tərəfindən işgüzar ünsiyyət dili kimi istifadə edilib. Xətti B ingilis Ventris və Çadvik tərəfindən uğurla deşifrə edilib və bu, Xətti A üzərində məxfilik pərdəsini qaldırmağa kömək edib. Ayrı-ayrı simvolların açarlarını tapmaq, hecaları təcrid etmək və eyni simvolların üslublarında fərqləri nəzərə almaq mümkün olub. Bununla belə, Xətti A-nın linqvistik mənşəyi sirr olaraq qalır. Bəlkə də əsas problem onun qarışıq xarakterindədir: işarələrin bəziləri hecaları bildirir, bəziləri isə yalnız müəllifin ideyasına əsaslanan ideoqramlardır.





Elam yazıları

Qədim Elam sakinlərinin əcdadlarının ana dilinə əsaslanan xətti yazıları heç vaxt deşifrə edilməyib. Elm adamları elam dilinin (əgər belə bir şey ümumiyyətlə mövcud idisə) müxtəlif “canlı” (məsələn, Turan dili) və ya “ölü” dillərlə (Hurri və ya Kassit) əlaqəsini qurmağa çalışıblar. Nəticəsiz qalıb! Simvolların ümumi sayını müəyyən etməyə çalışıblar. Yenə uğursuzluq! Sirli əlamətlərlə örtülmüş kifayət qədər sayda gil lövhələr günümüzə qədər gəlib çatsa da, bu, dilçilərə elam mesajlarının sirrini açmağa yaxınlaşmağa kömək etməyib.



Harappan məktubu

Harappa sivilizasiyası Şumer və Qədim Misir ilə birlikdə ən qədim və yüksək inkişaf etmiş sivilizasiyalardan biri hesab olunur. Onun bir çox şifrələrinin cavabları tapılıb. Yalnız dörd yüz piktoqramdan ibarət əlifba hələ də “yeddi möhürlü sirr” olaraq qalır. Baxmayaraq ki, dəfələrlə cəhdlər edilib və məsələyə müxtəlif aspektlərdən yanaşılıb. Bir sıra tədqiqatçılar Harappa əlifbasının qədim Misir heroqliflərinin əsasını təşkil etdiyinə inanır, digərləri isə onun druidlərin yazısına əsaslandığını iddia edirlər. Milyonlarla Harappalının istifadə etdiyi sirli ünsiyyət üsulu hələ də deşifrə edilməyib.



“McCormick” şifrələri

1997-ci ilin yayında qarğıdalı tarlasında cəsədi aşkar edilən amerikalı Riki McCormickin ciblərində anlaşılmaz mətnli qeydlər tapılıb. İşsiz bir əlilin evindən 25 kilometr aralıda nə etdiyi və onun ölümünə nəyin səbəb olduğu sirr olaraq qalır. Polis bu hadisəni cinayət hesab etməyib və iş sirli mesajlarla birlikdə təhlükəsiz şəkildə arxivə göndərilib. Cəmi 12 il sonra nədənsə FTB yenidən bədbəxt McCormick cinayətini və onun üzərində tapılan qeydləri araşdırmağa başlayıb. Səlahiyyətlilərin yardım çağırışı ilə şifrələmələri internetdə yerləşdirməsinə baxmayaraq, rəqəmlərin və hərflərin xaotik birləşmələrini deşifrə etmək cəhdləri uğursuz olub. FTB-nin məlumatına görə, bu, qətl idi. Araşdırma zamanı müəyyən edilir ki, McCormick uşaqlıqdan öz fikirlərini ifadə etmək üçün oxşar üsuldan istifadə edib. Lakin məlum olub ki, onun yaxınlarından heç biri sirri aşkarlamaq üçün narahat olmayıb. Yeri gəlmişkən, sayt hələ də fəaliyyət göstərir, ona görə də hər kəs “McCormick”-in şifrəsini deşifrə etməyə cəhd edə bilər.

Turan