Tənbəlliyin faydalı xüsusiyyətləri - ARAŞDIRMA

Cəmiyyətdə tənbəllik bəyənilməsə də, bəzən bu istəksizlik və ya aktiv ola bilməmək faydalı ola bilər. 

News24.az xəbər verir ki, Perm Milli Tədqiqat Politexnik Universitetinin (PNIPU) mətbuat xidmətindən verilən məlumata görə, bunu araşdırmaların nəticələri sübut edir.

Tənbəllik probleminin əhəmiyyətini hər il avqustun 20-də qeyd olunan Ümumdünya Tənbəllik Gününün mövcudluğu sübut edir.

Alimlərin fikrincə, əksər hallarda tənbəlliyə meyl həddən artıq məlumat axını, insanın fəaliyyətinin onun maraq və dəyərlərinə uyğun gəlməməsi, özünə hörmət və özünü qavrayış problemləri, yalançı inanclar və digər çətinliklər nəticəsində özünü göstərir. Başqa sözlə desək, tənbəllik orqanizmin təbii reaksiyasıdır, adətən psixi və ya fiziki yorğunluqdan yaranır.

PNRPU qeyd edib ki, tənbəlliyin təkamül mənşəyi tarixdən əvvəlki dövrlərə gedib çıxır. O zaman insan əcdadlarında fəaliyyət üçün üç stimul var idi: təhlükəsizlik, qida və çoxalma. Bütün digər hallarda onlar enerjilərini daha vacib işlərə qənaət etməyə üstünlük verirdilər.

Bu fitri xüsusiyyət bu günə qədər gəlib çatmışdır. Həddindən artıq işləmək, motivasiyanı itirmək, tapşırıqları aşmaq və uğursuzluq qorxusu olduqda, tənbəllik müdafiə mexanizmi kimi işə düşür.

Beynin nöqteyi-nəzərindən fəaliyyətin geri çəkilməsi sinir dövrələrinin daha az intensiv fəaliyyətində ifadə edilir. Bundan əlavə, istirahət zamanı bədən bizi dopamin hormonunun istehsalı ilə mükafatlandırır, buna görə də heç bir şey etməmək çox vaxt xoşdur.

İnsan fiziki və zehni imkanları həddinə qədər çox və intensiv işlədikdə, beyin bədəni stress hormonları - adrenalin, norepinefrin və kortizol ilə həddindən artıq yüklənmədən qorumağa çalışır. Stressli vəziyyətlərdə bu maddələr təhlükəyə tez cavab verməyə kömək edir, lakin uzun müddət davam edən stresslə qan dövranı və həzm sistemlərinin fəaliyyətini də pozur.

Bundan əlavə, bəzi hallarda aşağı aktivliyin səbəbləri psixi inkişaf xüsusiyyətləri, psixi pozğunluqlar, həmçinin bəzi neyrodegenerativ xəstəliklərlə əlaqələndirilə bilər.

Məryəm İlhamqızı