Evində, dükanında, bağında öldürülən AZƏRBAYCANLILAR - 31 MART

"Ermənilər öz mənafeyini güdən, etibarsız, siyasi nöqteyi-nəzərdən isə daim nəzarətdə olunmalı bir millətdir".

News24.az xəbər verir ki, bu sözlər Dövlət Tarix Arxivində mühafizə edilən sənədlərdə qeyd edilib.

1918-ci ilin mart-aprel aylarında ermənilər tərəfindən törədilən cinayətlər Azərbaycan xalqının yaddaşında silinməz iz qoyub. Təkcə milli mənsubiyyətinə görə minlərlə dinc azərbaycanlı məhv edilib.

Soyqırım başlamazdan əvvəl Bakı quberniyasına nəzarəti əlində saxlayan Bakı Soveti bilərəkdən müsəlman əhalini tərksilah etməyə başlayır. Martın 30-u axşamüstü müsəlmanlara ilk atəş açılır və soyqırım başlayır. 

Martın 31-i səhər tezdən isə müsəlman məhəllələrinə hücum edilir. Yaxşı silahlanmış və hazırlanmış erməni əsgərləri müsəlman evlərinə soxulur, sakinləri öldürür, onları xəncər və süngü ilə doğrayır, uşaqları yanan evlərin içinə atıblar.

Eyni zamanda, qaçıb canını qurtarmağa çalışan əhalini gülləbaran etmək üçün şəhərin müvafiq yerlərinə əvvəlcədən plemyotlar qoyulmuşdu. Bir çox müsəlman məhəllələri məhv edildikdən sonra martın 31-ində axşamüstü İçərişəhərin alınması əməliyyatı başlandı. 

Arxiv materiallarından məlum olur ki, ermənilər tərəfindən başlanmış soyqrımda Bakı və Bakı ətrafı kəndlərdə əhaliyə qarşı vəhşiliklər törədilib. Dövlət Tarix Arxivində mühafizə olunan məscid sənədlərində istər azyaşlı, istər qadın, istərsə də qoca olan dinc əhalinin silahla öldürülməsi, xəncərlə doğranılması kimi erməni vəhşiliklərinin şahidi oluruq.

Bakı şəhəri Hacı Hüseyn məscidinin sənədlərində Buzovna kənd sakini Molla Ağa Əbdülrza oğlu, Buzovna kənd sakini Mirzəəmi Kərbəlayi Rza oğlu, Əliheydər Hacı Salman oğlu öz evlərində, Kərbəlayi Ağarəhim Hacı Əsgər oğlu öz dükanında, Əliağa Kərbəlayi Rüstəm oğlu öz evinin bağında, Ağahüseyn Kərbəlayi Nurməhəmməd oğlu ermənilər tərəfindən qətlə yetirilib.

Həmin dəhşətli günlərin şahidi olmuş Kulner familiyalı bir alman, 1925-ci ildə Bakı hadisələri barədə bunları yazıb:

“Ermənilər müsəlman (azərbaycanlı) məhəllələrinə soxularaq hər kəsi öldürür, qılıncla parçalayır, süngü ilə dəlmə-deşik edirdilər. Qırğından bir neçə gün sonra bir çuxurdan çıxarılan 87 azərbaycanlı cəsədinin qulaqları, burunları kəsilmiş, qarınları yırtılmış, cinsiyyət orqanları doğranmışdır. Ermənilər uşaqlara acımadıqları kimi, yaşlılara da rəhm etməyiblər. Gənc qadınların diri-diri divara mıxlanması, ermənilərin hücumundan sığınmağa çalışan iki min nəfərin yerləşdiyi şəhər xəstəxanasının yandırıldığı da bu dəhşətli faktlar sırasındadır".

Rəsmi mənbələrə əsasən, bu soyqırımın nəticəsində 12 minə yaxın azərbaycanlı amansızcasına öldürülüb, on minlərlə insan itkin düşüb.

Qeyd edək ki, Ulu Öndər Heydər Əliyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti kimi 26 mart 1998-ci il tarixdə 31 mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü kimi qeyd olunması barədə Sərəncam imzalanıb.

Soyqırımı qurbanlarının xatirəsini ehtiramla yad edir, onlara Allahdan rəhmət diləyirik.

Günel Məlikzadə