Alimlər: İqlim dəyişikliyi planetimizdə yağıntı normalarına ciddi təsir etdi

İqlim dəyişikliyi bütün dünyada yağıntı normalarına ciddi təsir edib. Alimlər bildiriblər ki, yeni hava şəraiti tayfunları və digər tropik fırtınaları gücləndirə bilər.

News24.az AZƏRTAC-a istinadla xəbər verir ki, Tayvan, Filippin və daha sonra Çin bu həftə ilin ən güclü qasırğası ilə üzləşib, küləyin sürəti saatda 227 kilometrə qədər artdığı üçün məktəblər, müəssisələr və maliyyə birjaları bağlanıb. Çinin şərq sahillərində yüz minlərlə insan təxliyə edilib.

Alimlər qeyd edirlər ki, daha güclü tropik fırtınalar yüksək temperaturun yaratdığı ekstremal hava şəraitinin genişlənən fenomeninin bir hissəsidir. Çin Elmlər Akademiyasında Jang Venksianın başçılıq etdiyi tədqiqatçılar tarixi meteoroloji məlumatları tədqiq ediblər və dünya ərazisinin təxminən 75 faizində yağıntı normalarının dəyişdiyini və ya rütubətli və quru hava arasında daha böyük fərqlərin olduğunu bildiriblər.

Tədqiqatçılar “Science” jurnalı tərəfindən dərc olunan məqalədə bildiriblər ki, istiləşmə temperaturları atmosferin rütubəti saxlamaq qabiliyyətini artırıb və bu, yağışlarda daha geniş dalğalanmalara səbəb olur.

Yeni Cənubi Uels Universitetinin İqlim Dəyişiklikləri Araşdırma Mərkəzinin alimi Stiven Şervud bildirib ki, Avstraliya da daxil olmaqla əksər yerlərdə dəyişkənlik artıb ki, bu da daha uzunmüddətli yağış və quru dövrlər deməkdir. Onun sözlərinə görə, qlobal istiləşmə davam etdikcə bu, quraqlıq və daşqınların sayını artıracaq.

Alimlər hesab edirlər ki, iqlim dəyişikliyi həm də tropik fırtınaların, o cümlədən tayfunların davranışını yenidən formalaşdırır və onları daha az, lakin çox güclü edir. Belə ki, atmosferdə artan yüksək su buxarı daha ekstremal hidroloji hadisələrə səbəb olur.

Yaponiyanın Naqoya Universitetinin tədqiqatçısı Saçie Kanada deyir ki, fərdi hava hadisələrini iqlim dəyişikliyi ilə əlaqələndirmək çətin olsa da, modellər qlobal istiləşmənin tayfunları daha da gücləndirdiyini proqnozlaşdırır. O əlavə edir ki, dəniz səthinin istiliyi tropik siklonların inkişafı üçün əlverişli şərtdir.

Bu ay dərc edilən iqlim dəyişikliyi ilə bağlı hesabatda Çin Şimal-Qərbi Sakit Okean və Cənubi Çin dənizində tayfunların sayının 1990-cı illərdən bəri əhəmiyyətli dərəcədə azaldığını, lakin getdikcə gücləndiyini bildirib. Tayvan, həmçinin iyun ayında dərc etdiyi iqlim dəyişikliyi hesabatında iqlim dəyişikliyinin bölgədəki tayfunların ümumi sayını azaltmaqla yanaşı, hər birini daha da şiddətləndirə biləcəyini bəyan edib.

Reading Universitetinin tropik siklon tədqiqatçısı Fenq Xiangbo qeyd edib ki, tayfunların sayının azalması okeanların qeyri-bərabər istiləşməsi ilə əlaqədardır; temperatur Sakit okeanın qərbində şərqdən daha sürətli yüksəlir. Atmosferin aşağı təbəqələrində su buxarının tutumunun temperaturun hər 1 dərəcə Selsi artımı üçün 7 faiz, ABŞ-da tropik siklon yağışlarının hər bir dərəcə yüksəliş üçün 40 faiz artacağı gözlənilir.