Yerin enerji balansı pozulur

Yerin iqlim sistemi enerji tarazlığından çıxıb.

News24.az Medianews.az-a istinadla xəbər verir ki, bu barədə məqalə “Earth Systems Science Data” jurnalında dərc olunub.

Beynəlxalq alimlər qrupu belə bir nəticəyə “Yer sistemində 1960-2020-ci illərdə saxlanılan istilik: enerji hara gedir?” adlı qlobal araşdırma apardıqdan sonra gəliblər.

Avstraliyanın “Mirage” informasiya portalının məlumatına görə, tədqiqatda 15 ölkədən onlarla qurumdan 70-ə yaxın mütəxəssis iştirak edib. Onlar Yerin enerji balanssızlığının dinamikasını öyrəniblər. Yerin Enerji Balanssızlığı (EEI) Günəşdən Yerə daxil olan enerji ilə kosmosa qayıdan enerji miqdarı arasındakı fərqdir.

Məlum olduğu kimi, antropogen təsir nəticəsində son onilliklər ərzində istilik davamlı olaraq yığılaraq okeanı, quruyu, kriosferi və atmosferi istiləşdirib. Nəhayət, bu “əlavə” enerji planetin enerji balansını dəyişdi və iqlim dəyişikliyinə səbəb oldu. Bu göstərici (EEI) Ümumdünya Meteorologiya Təşkilatının (WMO) Qlobal İqlim Müşahidə Sisteminə (GCOS) dünyanın davam edən qlobal iqlim dəyişikliyinin monitorinqində nə dərəcədə yaxşı iş gördüyünü qiymətləndirməyə imkan verir.

Bu tədqiqatda okeanın, qurunun, buzun və atmosferin vəziyyəti haqqında məlumatlardan istifadə edilib. Məlum olub ki, son 50 il ərzində (1971-ci ildən) Yer səthinin hər kvadrat metri üçün demək olar ki, 0,5 vat toplayıb. Üstəlik, son illərdə (2006-cı ildən 2020-ci ilə qədər) istilik hər kvadrat metrə 0,75 Vt-dan çox artıb. Bu istiliyin böyük hissəsi okeanda (89%), qalan hissəsi quruda (6%), buzda (4%) və atmosferdə (1%) toplanır.

Qəbul edilən və xərclənən enerjinin bu qlobal qiymətləndirilməsi iqlim dəyişikliyinin və onun okeanların, qurunun, atmosferin və kriyosferin istiləşməsi vasitəsilə təsirlərinin əsas göstəricisini əks etdirir. Bu parametrlərin monitorinqi beynəlxalq ictimaiyyətə planetdə qlobal iqlim dəyişikliyinə nəzarət etmək üçün səyləri əlaqələndirməyə kömək edəcək.