Dollar qalxır: Manatın məzənnəsi DƏYİŞƏ BİLƏR - PROQNOZ

Azərbaycan manatının məzənnəsi son dövrlərdə ciddi təzyiqlərlə üzləşib və iqtisadçılar yaxın aylarda bu təzyiqlərin artacağına dair xəbərdarlıq edirlər. Xüsusən də, qlobal iqtisadi təlatümlər və enerji bazarındakı qeyri-sabitliklər fonunda, manatın dəyərində müəyyən dəyişikliklərin baş verəcəyi ehtimal olunur. Bu dəyişikliklər isə xüsusən də dolların məzənnəsində öz əksini tapa bilər.

News24.az qlobal iqtisadi təhlillər və FED-in faiz dərəcələri ilə bağlı xəbərlərə istinad edərək yazır ki, manatın məzənnəsinə təsir edən əsas faktorlar arasında qlobal iqtisadiyyatda baş verən hadisələr xüsusi yer tutur. Dünyada inflyasiya səviyyəsinin artması, ABŞ Federal Ehtiyat Sistemi (FED) tərəfindən faiz dərəcələrinin artırılması və dolların qlobal miqyasda güclənməsi kimi amillər Azərbaycan manatına da təzyiq göstərir. Eyni zamanda, enerji bazarındakı qiymət dalğalanmaları və Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşları ilə olan iqtisadi əlaqələr də manata təsir edən vacib amillər sırasındadır.

ABŞ Dolları İndeksi (DXY): Dolların altı əsas valyutaya (EUR, JPY, GBP, CAD, SEK, CHF) qarşı dəyərini ölçən bu indeks 2023-cü ilin əvvəllərində təxminən 103 səviyyəsində idi. 2024-cü ilin ortalarında isə bu indeks 105-106 səviyyəsinə yüksəlmişdir. Bu, dolların digər valyutalara nisbətən təxminən 2-3% dəyər qazandığını göstərir.

Bu vəziyyət fonunda Azərbaycan bankları artıq dollar satışına müəyyən məhdudiyyətlər tətbiq etməyə başlayıblar. Bu, bazarda dollar çatışmazlığına səbəb olub və bir çox vətəndaşlar xarici valyutaya olan tələbatlarını ödəməkdə çətinliklərlə üzləşiblər. Bankların bu addımları bir tərəfdən dolların məzənnəsinin sabit qalmasına dəstək olmaq məqsədi daşısa da, digər tərəfdən, bazarda süni qiymət artımına səbəb ola bilər.

Mütəxəssislər vətəndaşlara yaxın dövrlərdə maliyyə vəziyyətlərini nəzərdən keçirməyi, xüsusilə xarici valyutada olan əmanətlərini qorumaq üçün ehtiyat tədbirləri görməyi məsləhət görürlər.

İqtisadçılar bu proseslərin davam edəcəyi təqdirdə, Azərbaycanın makroiqtisadi vəziyyətində də dəyişikliklərin baş verə biləcəyini qeyd edirlər. Ölkənin milli valyutasının sabitliyini qorumaq üçün Mərkəzi Bankın hansı addımlar atacağı isə hələ dəqiq bilinmir. Bununla yanaşı, hökumətin manata dəstək məqsədilə əlavə tədbirlər görməsi də mümkündür. Nə olursa olsun, yaxın aylarda manatın məzənnəsində baş verə biləcək dəyişikliklər diqqətlə izlənilməli və müvafiq tədbirlər görülməlidir.

Bu proseslərdə Azərbaycan vətəndaşlarının maliyyə savadlılığını artırmaq, valyuta məzənnələri ilə bağlı məlumatlılığını yüksəltmək də vacibdir. Yalnız bu halda vətəndaşlar bazardakı dəyişikliklərə daha hazırlıqlı şəkildə yanaşa bilərlər.

Qeyd edək ki, bu məqalə qlobal iqtisadi proqnozlar, enerji bazarındakı dəyişikliklər və beynəlxalq maliyyə bazarlarının analizi əsasında yazılıb. Məqalədə qeyd olunan manatın məzənnəsində baş verə biləcək dəyişikliklər mövcud qlobal və regional iqtisadi trendlərə və ekspertlərin proqnozlarına dayanır. 

Aqil Qarayev