Gözlənilən ömür artımı yavaşlayır - TƏDQİQAT

Yeni araşdırmaya görə, son iki əsrdə gözlənilən ömür uzunluğunda artım yavaşlayır.

Lent.az “euronews.com” saytına istinadla xəbər verir ki, araşdırmada beş Avropa ölkəsi ilə yanaşı, Avstraliya, Yaponiya, Cənubi Koreya və ABŞ da tədqiq edilib.

Tibbi texnologiya və genetik tədqiqatlardakı irəliləyişlər, 100 yaşına çatan insanların sayının artmasına baxmayaraq, ümumi ömrün əhəmiyyətli dərəcədə artması müşahidə edilmir. Tədqiqatçılar müəyyənləşdiriblər ki, əhalinin ən uzunömürlü olduğu ölkələrdə gözlənilən ömür uzunluğu azalır.

İllinoys-Çikaqo Universitetinin tədqiqatçısı, araşdırmanın aparıcı müəllifi Cey Olşanski deyib: “Biz bir məhdudiyyət olduğunu qəbul etməliyik və insanların nə vaxt təqaüdə çıxmalı olduqları və yaşamaq üçün nə qədər pula ehtiyacları olacağı ilə bağlı fərziyyələrə yenidən baxmalıyıq. Biz bunu qiymətləndirməliyik”.

Tədqiqatda iştirak etməyən Texas Universitetinin tədqiqatçısı Mark Heyvard araşdırmanı “ölüm ədəbiyyatına dəyərli töhfə” adlandırıb.

Gözlənilən ömür uzunluğu, həmin dövrdə ölüm nisbətlərinin sabit qaldığını fərz etməklə, müəyyən ildə doğulan körpənin yaşaya biləcəyi təxmin edilən orta il sayıdır. Bu, dünyanın ən vacib sağlamlıq ölçülərindən biridir, lakin eyni zamanda, qüsurludur. Bu, ölümcül epidemiyaları, möcüzəvi müalicələri və ya milyonlarla insanı öldürə və ya xilas edə biləcək digər gözlənilməz hadisələri izah edə bilməyən bir formadır.

Yeni araşdırmada J.Olşanski və onun əməkdaşları Almaniyadakı Maks Plank Demoqrafik Tədqiqatlar İnstitutu tərəfindən idarə olunan verilənlər bazasından 1990-2019-cu illər arasında gözlənilən ömür təxminlərini izləyiblər. Onlar insanların ən uzun yaşadığı səkkiz ölkə olan Avstraliya, Fransa, İtaliya, Yaponiya, Cənubi Koreya, İspaniya, İsveç və İsveçrəyə, həmçinin ABŞ-a diqqət yetiriblər. Tədqiqatçılar qadınların kişilərdən daha uzun yaşamağa davam etdiyini və gözlənilən ömür uzunluğunun yaxşılaşdığını, lakin yavaşlama tempində olduğunu aşkarlayıblar. 1990-cı ildə orta bərpa məbləği hər on ildə təxminən 2,5 il olduğu halda, 2010-cu illərdə bu müddət 1,5 ilə qədər azalıb. Bir hesablamada tədqiqatçılar 50 yaşa qədər bütün ölüm halları aradan qaldırılsa, bu ölkələrdə nə baş verəcəyini təxmin ediblər. J.Olşanski diqqətə çatdırıb ki, artım hələ ən yaxşı halda cəmi 1,5 ildir. O, araşdırmanın insanların çoxunun yaşayacağı müddətin bir sərhədinin olduğunu və bu həddə çatmaq üzrə olduğumuzu göstərdiyini ifadə edib: “Ömrü uzadan bu texnologiyalardan getdikcə daha az faydalana bilərik. Bunun səbəbi yaşlanmadır, bu, yolumuza bir maneədir”. Tədqiqatçı Yaponiyada beş faiz və Honq Konqda doqquz faizlə müqayisədə 2019-cu ildə amerikalıların yalnız iki faizindən çoxunun 100 yaşına çatdığını söyləyib.

“Mütəxəssislər yaxın illərdə ömrü bir əsrə çatan insanların sayının arta biləcəyini, lakin bunun əhalinin artımı ilə bağlı olduğunu bildiriblər. 100 yaşına çatan insanların nisbəti məhdud olaraq qalacaq. Əksər ölkələrdə qadınların 15 faizindən azı və kişilərin beş faizi qədəri uzun yaşaya biləcək”, - deyə Olşanski əlavə edib.