Yaxın Şərqdə eskalasiya hansı iqtisadi nəticələrə SƏBƏB OLACAQ?

Yaxın Şərqdəki hazırkı eskalasiya ilk növbədə İsrail iqtisadiyyatını təhdid edir.Peşəkar hesablamalara görə, İsrailin ÜDM-i 4 faiz azala bilər. Bundan əlavə, İsrail iqtisadiyyatından, eləcə də kəskin inflyasiyadan “investor qaçışı” və “kapital axını”nın başlaması mümkündür. Üstəlik, bütün qiymətləndirmələr olduqca tutqun bir mənzərə yaradır.

News24.az xəbər verir ki, rəsmi statistikaya görə, ötən il 6,5 faiz artımla İsrail Dövlətinin iqtisadiyyatı 473 milyard dollar dəyərində qiymətləndirilib. 

İqtisadçıların fikrincə, eskalasiya bu rəqəmi 454 milyard dollara qədər azalda bilər. Hərbi qarşıdurma, bir qayda olaraq, qeyri-sabitlik və qeyri-müəyyənlik, investorların və iş dünyasının nümayəndələrinin sadəcə dözə bilməyəcəyi kateqoriyaları gətirir.

 Qeyri-müəyyənlik və qeyri-sabitlik şəraitində “investorların uçuşu” və “kapital axını”na başlamaq olar. Bu arada, müharibədən əvvəlki dövlətdə investisiya axını kifayət qədər yaxşı göstəriciyə malik idi. Ötən ilin məlumatlarına görə, İsrail iqtisadiyyatına yatırılan xarici investisiyaların həcmi 29,3 milyard dollar təşkil edib.

Hərbi eskalasiyanın iqtisadi nəticəsi kimi ekspertlərin diqqət çəkdiyi növbəti vəziyyət turizm sektorunun mümkün tənəzzülü ilə bağlıdır. Bu arada turizm İsrail iqtisadiyyatı üçün birinci dərəcəli əhəmiyyət kəsb edir. Ötən il turizmdən əldə olunan gəlir 5,5 milyard dollar təşkil edib. Turizm zərər çəksə, təbii ki, mehmanxana və restoran biznesinin nümayəndələri, nəqliyyat sektoru da zərər görür. Eyni zamanda, hərbi eskalasiya İsrailin rəsmi statistikasına görə, bu ilin yeddi ayı ərzində 3,2 faiz təşkil edən işsizlik səviyyəsini əhəmiyyətli dərəcədə artıra bilər.

Peşəkar qiymətləndirmələrə görə, işsizlik artarsa, cəmiyyətdə sosial gərginlik artacaq və bu da öz növbəsində onsuz da siyasi müstəvidə əlavə problemlər yaradacaq. Maliyyəçilər eskalasiya səbəbindən inflyasiyanın sürətlənməsini qeyd etməyi unutmurlar. Bütün bunlarla yanaşı, ekspertlər hesab edir ki, eskalasiya erkən bitərsə, nə baş verəcəyini anlamaq lazımdır. İlk növbədə, bu, daxili siyasi və hökumət böhranına səbəb ola bilər, hakimiyyət dəyişikliyinə səbəb ola bilər, mövcud hakimiyyət üçün ciddi “baş ağrısına” çevrilə bilər ki, bu da öz növbəsində investorların əhval-ruhiyyəsinə mənfi təsir göstərəcək. Ümid odur ki, eskalasiya İsrail üçün “minimal itkilərlə” başa çatır (baxmayaraq ki, belə hallarda nəyin minimal itkilər adlandırıla biləcəyini söyləmək çətindir). Belə olan halda iqtisadiyyatın bərpasının nisbətən tez və daha az sarsıdıcı olacağına artıq ümid var.

Ayşən