Okean geri çəkiləcək: Qlobal istiləşmənin DƏHŞƏTLİ FƏSADLARI

Qütblərdə buzların kütləvi şəkildə əriməsi Yer qabığının yüksəlməsinə səbəb olacaq.

News24.az xəbər verir ki, bu barədə “The Washington Post” məlumat yayıb.

Bəşəriyyətin hələ də öhdəsindən gələ bilmədiyi qlobal istiləşmə səbəbindən  Dünya Okeanının səviyyəsi tədricən yüksələcək. Lakin nəticələr bütün planetdə eyni olmayacaq. Ekvatora nə qədər yaxın olsa, nəticələr bir o qədər pis olacaq .

Məqalədə deyilir: "Qütb buzunun itirilməsi Yerin cazibə qüvvəsində və formasında dərin dəyişikliklərə səbəb olacaq, bu da öz növbəsində okean suyunun hara axacağı ilə bağlı dramatik fərqlər yaradacaq".

Nəşr bir qrup alimin Seyşel adalarında apardığı araşdırmanın nəticələrini təqdim edir. 

Geoloji xüsusiyyətlərinə görə, bu arxipelaq elm adamlarının minlərlə il ərzində dəniz səviyyəsindəki dəyişiklikləri izləyə biləcəyi bir növ meyardır.

Bu adalarda alimlər dəniz səviyyəsindən onlarla metr hündürlükdə olan qayalarda mərcanların fosilləşmiş qalıqlarını aşkar ediblər. Mərcanlar yalnız suda yaşaya bildiyinə və arxipelaqın özü geoloji cəhətdən sabit olduğuna görə, bu nəticələr okeanın özünün necə qalxıb-düşdüyünə dair tutarlı sübutlar təqdim edir.

Alimlər müxtəlif hündürlüklərdə tapılan mərcan qalıqlarının daşlaşmış qalıqlarının radiokarbonla yaşını təyin edərək, onların təxmini yaşını təyin etdilər. Məlum oldu ki, keçmiş dövrlərdə təbii səbəblərdən qaynaqlanan qlobal istiləşmə şəraitində dəniz səviyyəsi bəzən çox sürətlə dəyişə bilər - hər 100 ildə onlarla metr.

Tədqiqatın müəllifləri xəbərdarlıq edirlər ki, belə şəraitdə mövcud istiləşmə dayandırılmasa, bəzi ada dövlətləri yox olmaq təhlükəsi ilə üzləşəcək. Seyşel adalarının özləri də dəniz səviyyəsindən aşağı hündürlükdə olduqlarına görə dünya xəritəsindən “çıxarılan” ilk namizədlər sırasındadırlar.

Amma Seyşel adalarının problemi təkcə onun hündürlüyündə deyil, həm də ekvatora yaxın yerləşməsidir. Məhz planetin bu hissəsində dəniz daha intensiv su basacaq.

Alimlər müəyyən ediblər ki, bir tərəfdən qütb buzlarının geniş miqyasda əriməsi nəticəsində böyük su kütlələri buraxılır və okean səviyyəsi yüksəlir. Ancaq digər tərəfdən, qütblərdəki buzun özü, mövcud olduğu halda, yerin səthini yerin nüvəsinə daha yaxın "basdırır". Buna görə də, bu ağır buzlaqlar əriyəndə yer qabığının subpolyar hissələri “yükdən” azad olur və əksinə okean səviyyəsindən yuxarı qalxır. Bu, bir adam ayağa qalxdıqda divan yastığının yuxarı qalxmasına bənzəyir. 

"Buz əriyəndə onun cazibə qüvvəsi zəifləyir və Yer qabığı qalxa bilər. Okean qütblərdə çökür, su isə əks istiqamətdə hərəkət edir", - deyə nəşr izah edir.

Ayşən