Astronomlar Marsda qəribə struktur tapdı

Astronomlar bu yaxınlarda yeni araşdırmanın bir hissəsi olaraq yadplanetli mənzərəni araşdırarkən Marsın səthindən çıxan qəribə bir imza görüblər. 

Poliqon "Live Science"yə istinadən xəbər verir ki, yalnız müəyyən şərtlərdə görünə bilən gülən sifətə bənzər quruluş milyardlarla il əvvəl qurumuş qədim gölün qalığıdır və Qırmızı planetdə keçmiş həyatın əlamətlərini ehtiva edə bilər.

Sentyabrın 7-də Avropa Kosmik Agentliyi (ESA) gölün şəklini "İnstagram"da yerləşdirib. Bir cüt krater gözlü qədim xlorid duz yataqlarının halqasından ibarət olan gülümsəyən fiqur, 2016-cı ildən bəri Marsın nadir atmosferində metan və digər qazların səviyyəsini təhlil edən ESA-nın ExoMars Trace Gas Orbiter tərəfindən çəkilib.

Adətən belə çöküntülər Marsın səthinin qalan hissəsindən fərqlənmir. Lakin ExoMars orbitində olanlar kimi infraqırmızı kameralarla baxdıqda duzlar çəhrayı və ya bənövşəyi görünür.

Foto avqustun 3-də "Scientific Data" jurnalında dərc olunan araşdırmanın bir hissəsi kimi çəkilib və tədqiqatçılar ExoMars Orbiter-dən alınan şəkillərdən istifadə edərək Marsda xlorid duzu yataqlarının ilk etibarlı kataloqunu yaradıb. Ümumilikdə, komanda yadplanetlilər dünyasına səpələnmiş, ölçüləri 1000 ilə 10.000 fut (300 ilə 3000 metr) arasında dəyişən 965 müxtəlif yataq kəşf edib. Aşkar edilmiş "smaylik"in nə qədər böyük olduğu hələlik bəlli deyil.

Bu yataqlar xüsusilə vacibdir, çünki onlar bioloji aktivlik və qorunma üçün optimal şərait təmin edə bilər və onları astrobioloji tədqiqatlar üçün əsas hədəf halına gətirir.

Mars bir vaxtlar su dünyası olub, gölləri, çayları və Yerə bənzər dayaz okeanı olub. Ancaq 2-3 milyard il əvvəl, böyük bir iqlim dəyişikliyindən sonra su quruyub. Bu, çox güman ki, Marsın maqnit sahəsinin itirilməsi ilə əlaqədardır ki, bu da günəş küləyinin planetin atmosferinin çox hissəsini tədricən sıyırmasına imkan verib və nəticədə maye suyun çox hissəsinin donmasına və ya kosmosa buxarlanmasına səbəb olub.

Tədqiqatçılar yazır ki, duzlu çöküntülər planetin dinamik su keçmişinin sonunda Mars göllərindən sonuncu su yox olduqdan sonra geridə qalıb. Bəzi yerlərdə duz qalıqları suyun nə vaxtsa orada olduğuna dair yeganə sübutdur. Lakin bu yataqlar Marsda qədim həyatın sübutlarının axtarışında da böyük əhəmiyyət kəsb edə bilər.

Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, Mars gölləri kiçilməyə və yoxa çıxmağa başlayanda, qalan su çox duzlu olub və aşağı temperatura baxmayaraq maye qalmağa imkan verib.

Tədqiqatçılar yazırlar ki, bu sonuncu duzlu hovuzlar Marsın çevrilməsindən sağ çıxa bilən ekstremofil mikroblar üçün sığınacaq rolunu oynaya bilərdi və bu, suyun nəhayət quruduğu zaman onların qalıqlarının bu çöküntülərdə toplanmasına səbəb olur. Əgər bu baş versəydi, duzlar həm də qoruyucu kimi çıxış edə və potensial olaraq milyardlarla il ərzində bu nəsli kəsilmiş həyat formalarının sübutlarını qoruyub saxlaya bilər.

Son böyük kəşflər həmçinin Marsda indi düşündüyümüzdən daha çox suya malik olduğuna işarə edir ki, bu da gələcəkdə Qırmızı planetdə canlı mikrob Marslıların tapılması ümidlərini yenidən alovlandırır.

İyun ayında astronomlar Marsın ən yüksək vulkanlarından bəzilərinin üstündə ən azı 150.000 ton su şaxtası aşkar etdiklərini elan ediblər. Avqust ayında elm adamları Qırmızı planetin səthinin altında nəhəng gizli okeanın gizlənə biləcəyini kəşf olunub - planeti 1 mil (1,6 km) su ilə əhatə edəcək qədər su.../qaynarinfo.az