Sağlamlığa mənfi təsir edən 10 vərdiş

Mütəxəssislər kökəlməyə səbəb olan, yuxu rejimini pozan və insanın enerjisini azaldan 10 vərdiş müəyyən ediblər. Son araşdırmalara görə, hər gün etdiyiniz bəzi rutinlər sağlamlığınıza ciddi təsir göstərə bilər.

News24.az "Unikal"-a istinadən sağlamlığa mənfi təsir edən 10 vərdişi təqdim edir:

1. Səhərin ilk saatlarında qəhvə içmək

Nə qədər zərərli ola biləcəyini bilmədiyimiz vərdişlərdən birincisi çox erkən saatlarda qəhvə içməkdir. Bununla belə, mütəxəssislər kofeinin sidikqovucu olduğunu və bunun da orqanizmdə su itkisinə səbəb olduğunu bildirirlər.

2. Yataqda telefon asılılığı

E-poçtlarınızı və bildirişlərinizi yoxlamaq üçün oyandıqdan sonra ilk iş telefonunuzu götürmək sizə daha səmərəli gələ bilər. Lakin mütəxəssislər oyandıqdan sonra telefonla məşğul olmağın günə başlamaq üçün  "daha pis yolu" olmadığını söyləyirlər. Telefonla məşğul olmazdan əvvəl hərəkət edərək açıq havada bir az vaxt keçirmək tövsiyə olunur.

3. Ağızdan nəfəs alma

Ağızdan nəfəs alma ağızda quruluq yarada bilir, çünki bu zaman daimi daxil olan və çıxan hava suyun buxarlanmasına səbəb olur. Bu bakterial böyümə riskini artırır ki, bu da diş çürüməsi və ya infeksiya kimi problemlərə səbəb ola bilir.

4. Yatmazdan əvvəl telefonla məşğul olmaq 

Bir çox insan yatmazdan əvvəl telefonla məşğul olur. Bununla belə, mütəxəssislər xəbərdarlıq edirlər ki, telefonlardan yayılan mavi işıq yuxunu poza və eyni zamanda  beyni "aktiv" rejimdə saxlaya bilər. Alimlər bütün cihazları saat 17:00-dan sonra söndürməyi və kənara qoymağı tövsiyyə edir. Yatmazdan əvvəl telefondan istifadə, həmçinin adrenalin kimi hormonların ifrazına səbəb olaraq stressi artıra bilir. Bu isə, şüurun sönməsini çətinləşdirir.

5. Səhər yeməyində taxıllı qidalar istehlak etmək 

Taxıl şirkətləri səhər yeməyinin günün ən vacib yeməyi olduğunu xatırlatmağı sevirlər. Lakin taxıllar çox vaxt karbohidratlar və şəkərlərlə dolu olur. İstifadə edildikdə qan şəkərinin qəfil artmasına səbəb ola bilir. Mütəxəssislər dənli bitkilər əvəzinə yumurta, yulaf əzməsi, çiyələk və çərəz kimi zülal və yağlara əsaslanan səhər yeməyi tövsiyə edirlər.

6. Çox az protein istehlak etmək

Alimlər zülal qəbul etməyin daha uzun müddət tox qalmaq və arıqlamaq üçün əla vasitə olduğunu bildirirlər. Onlar, həmçinin hər gün 50-175 qram protein istehlak edilməli olduğunu qeyd edirlər. Toxluq hissi, əzələ inkişafı və bərpası immun sisteminin funksiyaları üçün zülala pəhrizdə daha böyük yer vermək gərəklidir. Protein üç makronutrientdən - karbohidratlar, yağlar və zülallardan ən doyurucu olanıdır.

7. Stol arxasında uzun müddət oturmaq

Stol arxasında altı saatdan çox qalmaq pis duruş, çəki artımı və xroniki xəstəliklər riskinin artması kimi çoxsaylı fəsadlar yaradır. Araşdırmalar oturaq iş rejimində çalışan insanların digər işlərdə çalışanlara nisbətən ölüm riskinin 13% daha çox olduğunu sübut edib. Oturaq işlərdə çalışan insanların sağlamlıqları üçün hər saat ayaqda durmaq, idman etmək və ya gəzmək kimi hərəkətlər etmələri tövsiyə olunur.

8. Qazlı içkilər və meyvə suları içmək 

Bir qutu kolanın tərkibində 39 qram şəkər var. Bu miqdar həm kişilər, həm də qadınlar üçün tövsiyə olunan gündəlik şəkər miqdarından çoxdur. Bir stəkan portağal suyunun tərkibində isə 25 qram şəkər var. Mütəxəssislər bildirirlər ki, tərkibində lif olmadığı üçün bu şəkər birbaşa qana qarışaraq şəkərin qəfil artmasına səbəb olur.

9. Tez-tez spirtli içki qəbul etmək

Axşam yeməyində spirtli içki qəbul etmək çəki artımına, narahatlığa və xroniki xəstəliklərin yaranma riskinin artmasına səbəb ola bilər. Günün gec saatlarında spirt istehlakı yuxu pozulmaları riskini də artırır, çünki o, gün ərzində yaşanan anları emal etmək üçün lazım olan REM yuxusunu yatırır. Bir stəkan pivə və ya bir stəkan şərabda təxminən 14 qram təmiz spirt var. Qaraciyər saatda təxminən 10 qram spirt parçaladığı üçün bu içkilərdən yalnız birinin qandan təmizlənməsi iki saata qədər çəkə bilir.

10. Yatmazdan öncə parlaq işığa baxmaq

Yataqda ekrana baxmağın başqa bir cəhəti də yuxunu poza bilməsidir. Elektron cihazlar beyində yuxu vaxtının gəldiyini bildirən melatoninin ifrazına maneə olan mavi işıq saçır. Bunun qarşısını almaq üçün mütəxəssislər yatmazdan bir saat əvvəl mavi işıq blokerlərindən istifadə etməyi və ya ekranları söndürməyi məsləhət görürlər.